Полимерлік суландыру технологиясын жүзеге асыру тәжірибесі

«Нұралы» кен орнының мысалында «Қазгермұнай» БК» ЖШС ҚМГ Инжиниринг базасында өткен Зияткерлік клубы кездесуінің қатысушылары зерттеді.

Спикер ретінде «Қазгермұнай» БК» ЖШС кен орындарын модельдеу бойынша жетекші инженері Арман Ахметов сөз сөйледі. Ол жұмыстарды жүргізу объектісінің негізгі проблемалары, ПС жобасын жүзеге асыру кезеңдері, жүргізілген зерттеулер, ПС тоқтау себептері және тоқтағаннан кейінгі ағымдағы жағдайлар туралы айтып берді, және де «кейінгі әсер» болжамды теориялық құбылысымен бөлісті.

Спикердің айтуынша, Нұралы к/о 1-ші нысанын игерудің негізгі қиындықтары бөлшектенудің жоғары дәрежесі және жуылған жоғары өткізгіш арналардың болуы және суды тиімсіз айдау болды.  Игеру қиындықтарын шешудің бір жолы төмен сүзу кедергісі бар арналарды блоктауға және сүзу ағындарын қайта бөлуге мүмкіндік беретін полимерлі су тасқынын қолдану болды, осылайша айдау ығысу шебінің біркелкі таралуын қамтамасыз етті. Қабаттағы тігінен су басуды қамту дәрежесінің артуы мұнай өндірудің артуына әкеледі, сәйкесінше МШК көрсеткіштерін жақсартады.

А.Ахметов өз сөзінде қарастырылып отырған кен орнында полимерлі суландыруды жүзеге асыру кезеңдері туралы айтып берді. Қатысушыларды ПС технологиясымен, айдау режимдерімен, қолданылған концентрациялармен және полимерлі ерітіндінің тұтқырлығымен толық таныстырды.  Пайдаланылған жер асты және артезиан суларының көрсеткіштеріне бөлек тоқталды. КГМ тәжірибесі артезиан суын пайдалануға көшу полимер ерітіндісінің концентрациясын 2000-нан 400 ppm-ге дейін төмендетуге мүмкіндік бергенін тағы бір рет көрсетті, ал полимер ерітіндісінің тұтқырлығын 2 есе арттырып, құрғақ ұнтақ шығындарын 2,5 есе азайтты.

Спикердің пікірінше, кәсіпшілік геофизикалық жұмыстар мен трассерлік зерттеулердің нәтижелерін талдау ПС-ды жүзеге асыру кезеңінде ПС учаскесінің өнімді қабатының жоғары өткізгіш аймақтарында полимерлі ерітіндіні ұзақ айдау нәтижесінде «әсерлі полимерлі экран» пайда болғанын көрсетеді, ол жоғары өткізгіштігі бар арналарды бітеп, сүзу ағындарын қайта бөлуге ықпал етті.

ПС жобасы 2019 жылдың 31 желтоқсанында қабат суын айдауға көшумен тоқтатылды. 2020 жылдың қазан айында ҚМГ, ҚМГИ және ҚММ сарапшыларынан тұратын жұмыс тобы құрылды, ол ПС ажыратудың әсерін бағалаумен айналысты және ПС учаскесінде одан әрі әрекеттердің шарттары мен ұсынымдарын алқалы түрде әзірледі. Мысалы, жұмыс тобының хаттамалық шартына сәйкес, «егер учаскенің мұнай өндіру қисығы қатарынан 3 ай ішінде «қисық кейінгі әсер» белгісінен төмен болса, МАТ технологиясын қолдануды қарастыру қажет». Сол сәттен бастап «Қазгермұнай» БК ЖШС мамандары ПС учаскесін өндірудің динамикалық көрсеткіштеріне арнайы тұрақты мониторинг жүргізеді. Мониторинг көрсеткендей, 2022 жылдың қыркүйек айының кейбір кезеңін қоспағанда, жұмыс тобының қабылданған «нормаларынан» айтарлықтай ауытқулар байқалмайды. Осы кезеңдегі учаскенің орташа айлық дебит көрсеткіші «кейінгі әсер критерий» қисығының белгісіне жақындады.

– «Кейбір сарапшылар полимерді айдау ұңғымаларынан өндіру ұңғымаларына қарай кеңістіктегі сумен алмастыруды болжады және олар мұндай жағымсыз құбылыстар орын алатын болжамды мерзімдерді ұсынды. Алайда, осы уақытқа дейін өндіру ұңғымаларына қарай судың айқын бұзулары тіркелген жоқ. Бақылау жалғасуда», – деп баяндамашы бөлісті.

Жүргізілген зерттеулердің қорытындыларын талдай отырып, ПС аялдамаларының көптеген мысалдарының ішінде КГМ компаниясының тәжірибесі полимерлік суландыру  тоқтатылғаннан кейін бірден жағымсыз салдары болмаған прецедент болып табылатыны атап өтілді. Егер тау-кен динамикасы көрсеткіштерінің нашарлауы орын алса, онда бұл белгісіз болашақта болуы мүмкін.

«Шартты кейінгі әсер жүргізілген зерттеулердің, атап айтқанда: трассерлік зерттеулердің; кәсіптік геофизикалық зерттеулердің (ГИС-К); өндірілетін сұйықтықтағы полимердің шығуын бағалаудың нәтижелерімен расталады. Қазіргі таңда  ПС технологиясын қолданудан жалпы қосымша мұнай өндіру көлемі 251 596,3 тоннаны құрайды, оның 80 523,5 тоннасы ПС тоқтатылғаннан кейін алынды. Жобаны жүзеге асырудың барлық кезеңінде 843 тонна құрғақ ұнтақ құйылды. Осылайша, полимердің 1 тоннасына қосымша мұнай өндірудің орташа көрсеткіші 298,4 тоннаны құрайды. ПС учаскесінде айдау арқылы сұйықтықты іріктеудің ағымдағы өтемақысы 72,5%, жинақталған өтемақы 96,6% құрайды. ПС бойынша жұмыс тобының жалпы қабылданған шарттарына сәйкес, учаскеде мұнай өндіру үш ай қатарынан ТСК желісінен төмен түспеді, осыған байланысты ПС учаскесінде бұрын айдалып алынған полимерлі дене жұмыс істей береді деп есептеуге болады, – деп спикер өз сөзін қорытындылады».

Анықтама:

Зияткерлік клуб 2020 жылы «ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ қолдауымен іске қосылды. Осы клуб аясында «ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ және оның ЕТҰ қызметкерлерінің қатысуымен 16 кездесу өткізілді: «Өзенмұнайгаз» АҚ, «Ембімұнайгаз» АҚ, «Қаражанбасмұнай» АҚ, «ҚазГерМұнай БК» ЖШС, «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ, «Қазақтүрікмұнай» ЖШС, «Қазақойл Ақтөбе» ЖШС, «Өріктау Оперейтинг» ЖШС, және де «ҚМГ Инжиниринг» ЖШС.

Бөлісу бағытындағы: